Khi quyết định bỏ đi một quân hay vài quân, thậm chí chủ động tống cho đối phương ăn quân mình thì gọi là thí quân. Trong cờ Vây, chiến thuật thí quân đại thể chia thành hai loại: 1 là "thí quân tự nhiên" tức chủ động bỏ đi một vài quân ít tác dụng, không liên quan đến đại cục. 2 là "thí quân chiến thuật", là chiến thuật quan trọng trong ván cờ, chủ động, ý thức bắt đối phương ăn quân.
I. Thí quân tự nhiên
Trong quá trình đánh cờ, quân cờ nào cũng có giá trị quan trọng, nhưng làm sao phân rõ chủ thứ, nặng nhẹ, gấp hoãn, đều cần biết có bỏ có lấy.
| Hình bên: Trắng ∆ cắt, đen không thể lưỡng toàn, làm sao bây giờ? |
|
| Hình bên: Vì giá trị của 4 quân lớn hơn so với một quân ở biên trên, nên bên đen quyết định bỏ một quân ở phía trên. Đen 1 bắt, 3 hổ thò "đầu" ra ngoài. |
|
Hình bên: Trắng ∆ cắt, đen xử lý như thế nào?
|
|
| Hình bên: Đen 1 bắt, 3, 5 kéo dài, đầu tiên chạy thoát đám cờ lớn quan trọng, đến khi có cơ hội lại tìm cách cứu thoát hai quân đã bò đi ở bên trái. |
|
| Hình bên: Trắng ∆ cắt, đen xử lý như thế nào? |
|
| Hình bên: Đen bắt từ dưới hàng hai, liên tục kéo dài 6 quân, tuy là cờ sống, nhưng bị trắng đè ở hàng ba là thế rất lớn, 3 quân đen ở phía ngoài cực kỳ cô đơn không có quân phối hợp, đen bất lợi. Trong cờ Vây có câu nói là: Bảy quân bò trên biên, dẫu sống cũng thua. |
|
| Hình bên: Đen 1 bắt, chủ động thí 2 quân là chính xác. Tuy là mất 2 quân, nhưng tranh được tiên thủ, mà ngoại thế khá dày, đen có lợi. |
|
II. Chiến thuật thí quân
Chiến thuật thí quân vận dụng trong cờ Vây cực kỳ rộng rãi, nhiều định thức, sống chết, đối sát, đều lợi dụng chiến thuật thí quân.
1. Thí quân tranh tiên
| Hình bên: Trắng ∆ cắt, bây giờ đen làm thế nào? |
|
| Hình bên: Đen 1 bắt, 3 nối là cách đi thường gặp, khi trắng ăn quân đen, đen có thể tranh tiên thủ đi chiếm nơi quan trọng khác. |
|
| Hình bên: Nếu quân đen đứng xuống ở A thì trắng có thể đi ở B chạy thoát, đen đi B thì trắng đi A, đen làm sao bây giờ? |
|
| Hình bên: Đen 1 cắt là cách đi chính xác, trắng 2 bắt, đen đã tiên thủ ngăn trắng nối về, lại đi đen 3 tóm gọn đám trắng, nếu trắng 4 bẻ, đen 5 bắt, 7 lùi, vẫn có thể ăn 4 quân trắng. |
|
2. Thí quân diệt địch
Thí quân rất hay được sử dụng trong việc sống chết, phá mắt để giết 1 đám quân, hay biến thành mắt giả.
| Hình bên: Đen đi trước có thể cứu thoát hai quân đen trong đất địch? |
|
| Hình bên: Đen 1, 3 đâm cắt tất nhiên, khi trắng 4 bắt, đen 5 đứng xuống, cố ý cho trắng ăn hai quân là phương pháp thí quân thường dùng. Tiếp theo đến trắng 8 ăn hai quân đen. |
|
| Hình bên: Tiếp theo đến đen 5, đen giết trắng, hình cờ này gọi là "Quỷ to đầu" |
|
| HÌnh bên: Đen đi trước kết quả thế nào? |
|
| Hình bên : Đen 1, 3 đâm cắt, sau lại ở 5 đánh trúng điểm yếu của quân trắng. Đến đen 15, đen nhanh hơn trắng 1 bước thắng. 9=3, 10=5, 12=3 |
|
Hình bên: Trắng ∆ chọc cắt, đen làm sao ứng chiến.
|
|
| Hình bên: Đen 1 nối, trắng 2 kéo dài, đen 3 nối, trắng 4 bẻ vào góc, đen lập tức bị giết. |
|
| Hình bên: đen 1 vắt, thí cho trắng ăn 1 quân, dùng quân thí để khống chế quân trắng, đen thừa cơ tạo sống. (1= đen) |
|
| Hình bên: Đen làm sao tạo sống? |
|
Hình bên: Đen 1 bắt, trắng 2 ăn, đen 3 bắt, lúc này trắng có thể đi trắng 4 bắt, tạo thành "cướp" sống. Đen chưa đạt mục đích.
|
|
| Hình bên: Đen 1 đứng xuống thí thêm quân là nước cờ hay, trắng 2 chỉ có thể chặn xuống, sau lại đi đen 3 đứng xuống thí tiếp là cực hay, đến đen 9, đen tạo ngon hai mắt. |
|
4. Thí quân giành thế
Hình bên: Đen đi trước làm sao xử lý tốt vấn đề trong góc?
|
|
| Hình bên: Đen 1 đứng xuống, thí thêm cho trắng ăn một quân nữa là cách đi chính xác, trắng 2 chặn, tiếp theo đến trắng 9 hổ tạm dừng, đen thí hai quân giữ được ngoại thế. |
|
| Hình bên: Trắng ∆ cắt, đen có cách nào không? |
|
| Hình bên: Đen 1, 3 bắt, trắng 2, 4 kéo dài, cờ trắng chiếm gọn thực địa biên trên, đen tổn thất nặng. |
|
| Hình bên: Đen 1 bắt, 3 khóa mềm, tiếp theo đến đen 11, đen thí 2 quân, nhưng thu được ngoại thế cực lớn, lại áp đảo quân trắng D, đen có lợi. |
|
5. Thí quân chuyển đổi
| Trong thực tế chiến đấu, nếu ta để mất một bên, mà được một bên khác thì gọi là chuyển đổi. Hình bên: Trắng D bắt, đen nên đi thế nào? |
|
| Hình bên: Đen 1 nối, trắng 2 bẻ, kết quả đen thất bại. |
|
| Hình bên: Đen 1 cắt là cách đi chính xác, trắng 2 ăn, đen 3 kéo dài, tiếp theo đến đen 7, mỗi người được 1 hướng. |
|
Chiến thuật thí quân ứng dụng rất nhiều trong thực tế, sau khi nắm vững các phương pháp cơ bản cần linh hoạt vận dụng.
III. Một số ứng dụng khác
1. Vồ ngược
Chúng ta đã bàn về vồ ngược trong phần Công sát cơ bản Phần 2. Đây là một cách thí quân, ứng dụng để bắt quân rất hiệu quả.
Hình bên: Đen có thể ăn mấy quân trắng không?
|
|
Hình bên: Đen 1 vồ có thể ăn ngay 4 quân trắng, nếu trắng đi ở A ăn, thì đen lại đặt ở điểm đen 1 có thể “vồ ngược”ăn 5 quân trắng.
|
|
2. Lăn đánh
Thí quân còn được ứng dụng trong lăn đánh, khiến hình cờ đối phương dày đặc, dễ bề công kích.
Hình bên: Quân trắng Δ vừa đánh quân đen, đen đi thế nào?
|
|
Hình bên: Đen 1 lăn đánh, trắng 2 ăn, đen 3 lại đánh, trắng 4 nối thành một cục, tiếp theo đen 5 lại đánh, thành chinh quân đám trắng.
|
|
3. Lột ngược ủng
Phương pháp thí quân này giúp chúng ta đang bị vây hãm, bắt ngược lại đám quân của đối phương sau khi bị ăn. Đòn đánh này rất hữu ích trong thu quan và sống chết.
Hình bên: 3 quân đen bị trắng bắt, liền cố ý thí thêm 1 quân cho trắng ăn, trắng 2 ăn thành hình dưới.
|
|
Hình bên: Đen 1 bắt ăn về 3 quân trắng, kiểu chiến thuật thí cho đối phương ăn vài quân (ít nhất 3, 4 quân) sau ăn lại vài quân của đối phương ấy gọi là “lột ngược ủng”. Lột ngước ủng chủ yếu dù trong cờ sống chết, biến hóa khá phức tạp. Vì thế, phải nắm vững các cách bắt quân khác mới có thể học tập biến hóa của lột ngược ủng. Lột ngược ủng tuy khó nhưng lại rất thú vị, nếu bạn có thể dùng lột ngược ủng trong thực tế chiến đấu, lúc đó hẳn rất vui thích khi từ cõi chết trở về.
|
|
